FEVIA, Comeos, Unizo en Fost Plus reageren op de berichtgeving in de pers met betrekking tot een studie over statiegeld in opdracht van Vlaams minister Joke Schauvliege

Volgens sommige berichten zou statiegeld een haalbare en wenselijke oplossing zijn voor Vlaanderen. Het bedrijfsleven maakt voorbehoud bij het (voorlopige) rapport van een studie in opdracht van minister Joke Schauvliege. Statiegeld is een duur systeem dat het zwerfvuil niet zal oplossen. Het zal wel het comfort van de consument verminderen,  extra lasten veroorzaken voor producenten en handelaars en het huidige performante recyclagesysteem in Vlaanderen ondergraven. Het bedrijfsleven pleit voor een meer alomvattende aanpak van de zwerfvuilproblematiek.

 

De studie is nog lopende en de berichtgeving lijkt ons dus voorbarig. Er worden op dit ogenblik nog volop opmerkingen verzameld van de verschillende stakeholders alvorens de studie kan afgewerkt worden.

Een duur systeem

Het ontwerprapport erkent dat een statiegeldsysteem een duur systeem is, met een jaarlijkse kost van 45 tot 90 miljoen euro, waarop bovendien een grote onzekerheidsmarge (+/- 50%) geldt. In vergelijking met de kosten die vandaag gelden in het PMD-inzamelsysteem betekent dit volgens het ontwerprapport een verdubbeling of verdrie- of viervoudiging van de kosten.

Koopkrachtvermindering

Deze extra kosten zullen finaal terecht komen bij de consument omdat ze op termijn verrekend zullen worden in de prijs van de producten. Het ontwerprapport gaat er wel van uit dat een deel van de kosten gerecupereerd zullen worden omdat consumenten ongeveer 10% van de verpakkingen niet zullen terugbrengen en dus hun statiegeld niet zullen innen. Dat is op zich een perverse situatie en toont aan dat een statiegeldsysteem hoegenaamd niet sluitend is. Bovendien betekent het niet geïnde statiegeld een koopkrachtvermindering voor de consument. Volgens het ontwerprapport zou het gaan om 50 tot 80 miljoen euro per jaar die niet terugvloeit naar de consument.

Extra lasten voor Belgische producenten en handel

Het systeem van terugname betekent natuurlijk ook een hele herorganisatie voor de producenten en handel, met hoge investeringen (machines, ruimte), onderhoudskosten en tijdverlies. De complexiteit van een statiegeldsysteem en de lasten voor de bedrijven worden sterk onderschat. Omwille van de hoogte van het statiegeld in verhouding tot de prijs van vele producten, is een statiegeldsysteem bovendien zeer gevoelig voor fraude en dus een risico voor concurrentievervalsing. Het dure systeem zal de Belgische consument ook aanzetten om nog meer dranken over de grens aan te kopen, met nadelige gevolgen voor de Belgische handel. Een laagste-prijs pils is vandaag te koop tegen 0.11 EUR. Met statiegeld zou de prijs op het schap verdrievoudigen.

Geen duurzame oplossing voor zwerfvuil

Het statiegeldsysteem zal het zwerfvuilprobleem niet oplossen. Een statiegeldsysteem zal enkel (en slechts deels) de drankverpakkingen uit het zwerfvuil weren. Het ontwerprapport overschat overigens het effect op zwerfvuilvermindering en de kostenbesparing die hiermee verbonden is. Het zwerfvuil bestaat bovendien uit veel meer dan drankverpakkingen. Een statiegeldsysteem verandert niets aan de kern van het zwerfvuilprobleem, namelijk een onaanvaardbaar en asociaal gedrag om afval zomaar in onze leefomgeving achter te laten. Het bedrijfsleven is vragende partij om samen met de overheid te werken aan een fundamentele mentaliteitswijziging, die het zwerfvuilprobleem structureel oplost. Sensibilisering en handhaving dienen daarbij hand in hand te gaan.

Minder comfort voor de consument

Het statiegeldsysteem zal niet alleen een kostenverhoging betekenen voor de consument, maar ook een vermindering van zijn comfort. In plaats van zijn drankverpakkingen in de PMD-zak gewoon op de stoep te zetten, zal hij zijn lege drankverpakkingen nu apart moeten houden en terugbrengen naar de winkel en ze daar één voor één terug deponeren in automatische terugnamemachines of afgeven aan de winkelier.

Performant systeem van recyclage ondergraven

Het afzonderen van de drankverpakkingen in een apart systeem ondergraaft ook de bestaande inzameling van verpakkingen (via de PMD-zak), dat gekend staat als het meest performante systeem van Europa. Een statiegeldsysteem dreigt op die manier een Belgisch succesverhaal teniet te doen.

Statiegeld is niet het juiste antwoord

Het bedrijfsleven maakt voorbehoud bij de (voorlopige) conclusies van het ontwerprapport. De studie hanteert meerdere hypothesen die voor kritiek vatbaar zijn en houdt in deze fase onvoldoende rekening met alle mogelijke gevolgen. Het bedrijfsleven blijft in elk geval overtuigd dat statiegeld een zeer duur systeem is, dat het zwerfvuilprobleem niet zal oplossen en het huidige performante recyclagesysteem zal ondergraven.